Müasir biznes mühitində mühasibat uçotunun rolu (II hissə)
İdarəetmə uçotunun rolu nədir?
İdarəetmə uçotu kimi də tanınan müasir biznesdə idarəetmə uçotunun roluna müəssisələr daxilində menecerlərə mühasibat uçotu məlumatlarının verilməsi və bu menecerlərə idarəetmə, qərar qəbul etmək və nəzarət funksiyalarını yerinə yetirmək imkanı vermək daxildir.
O, biznesdə çəkilən xərcləri qeyd etməyi hədəfləyən məsrəf uçotundan və qərar qəbul edənlər və səhmdarlar, təchizatçılar, kreditorlar və banklar, dövlət qurumları və müştərilər kimi daxili və xarici maraqlı tərəflər üçün maliyyə hesabatlarının hazırlanması ilə məşğul olan maliyyə uçotundan fərqlənir.
Bundan əlavə, müasir biznesdə idarəetmə uçotunun roluna strateji idarəetməni, səmərəliliyin və risklərin idarə edilməsini dəstəkləyən məlumatların verilməsi də daxildir, məhz bunlar:
- Strateji idarəetmə: idarəetmə uçotu üzrə mühasib təşkilatların strateji tərəfdaşıdır.
- Səmərəliliyin idarə olunması: idarəetmə uçotu üzrə mühasib təşkilatların biznes-qərarlarının qəbul olunması və onların idarə olunmasının səmərəliliyi praktikasının işlənib hazırlanmasında tərəfdaşdır.
- Risklərin idarə olunması: idarəetmə uçotu üzrə mühasib biznes məqsədlərinə nail olmaq üçün risklərin müəyyən edilməsi, ölçülməsi, idarə edilməsi və hesabatlarının çərçivə və metodlarına öz töhfəsini verir.
İdarəetmə uçotu gələcəyə diqqət yetirir və artıq qeyd edildiyi kimi, biznes məqsədlərinə nail olmaq üçün menecerlər və işçilərin davranışına təsir etmək məqsədi daşıyır.
İdarəetmə uçotu ümumi qəbul edilmiş mühasibat prinsipləri (GAAP) və ya Maliyyə hesabatı üzrə beynəlxalq standartları (MHBS) tərəfindən, xərclərin uçotu və maliyyə uçotu kimi məhdudlaşdırılmır.
İdarəetmə uçotu təşkilatların dəyərini necə yüksəldir?
İndiana Universitetinin Kelli biznes Məktəbinin professoru Con Hassellin sözlərinə görə, idarəetmə uçotu təşkilatın dəyərini bunların hesabına yüksəldir:
- Menecerləri məhsul xərcləri, büdcələr və pul vəsaitlərinin hərəkəti kimi məlumatlarla təmin etmək. Menecerlərə verilən informasiyaya strateji planlaşdırma və qərar qəbul etməkdə kömək edən maliyyə və qeyri-maliyyə məlumatları daxildir.
- Büdcə planları ilə faktiki fəaliyyətin təhlili və müqayisəsi, o cümlədən uğur və ya problemli sahələrin müəyyənləşdirilməsinə diqqətin yönəldilməsi daxil olmaqla istiqamət və nəzarətdə köməklik.
- Planları çatdırmaqla menecerləri təşkilati məqsədlərə nail olmaq üçün motivasiya etmək, plana nə dərəcədə nail olunduğunun ölçülməsini təmin etmək və planlardan sapmalara dair izahat vermək.
- Səmərəliliyin ölçülməsi maliyyə uçotunda olduğu kimi yalnız bütün təşkilat üçün deyil, şöbələr, bölmələr və hətta rəhbər heyət üçün də keçərlidir.
- Təşkilatın sürətlə dəyişən biznes mühitində rəqabət mövqeyinin qiymətləndirilməsi, eləcə də şirkət daxilində, müştərilərinin gözündə, innovasiya və davamlı inkişaf baxımından, eləcə də maliyyə baxımından necə yaxşı işlədiyini nəzərdən keçirmək.
İdarəetmə uçotu getdikcə daha çox bütün müasir biznes təşkilatlarında funksionallararası idarəetmə qrupları vasitəsilə, eləcə də marketinq, istehsal, layihələndirmə və əməliyyatlar daxil olmaqla, müxtəlif funksional sahələrdən yüksək səviyyəli menecer və personal tərəfindən istifadə olunur.
III hissəyə nəzər yetirin
