Mühasibat uçotu – Əsas prinsiplər hansılardır?
Avtonomluq (muxtariyyət) prinsipi. Bu prinsip istənilən təşkilatda sərbəst hüquqi şəxs kimi mövcuddur. Mühasibat uçotunda yalnız konkret təşkilatın və ya müəssisənin mülkiyyəti hesab olunan mülkiyyət nəzərdə tutulur.
İkili qeydiyyat prinsipi – bütün təsərrüfat əməliyyatları bir hesabın debetində və eyni məbləğdə başqa hesabın kreditində eyni vaxtda əks olunur.
Mövcud təşkilatın prinsipi gələcəkdə iqtisadi bazarda mövqelərini müəyyən şərtlər və müəyyən edilmiş qaydalar əsasında öz tərəfdaşları qarşısında götürdüyü öhdəlik əsasında fəaliyyətini davam etdirməyi planlaşdırır.
Obyektivlik prinsipi. Bu ondan ibarətdir ki, bütün biznes əməliyyatları mühasibatda əks olunmalı, mühasibatın bütün mərhələlərində qeydə alınmalı, mühasibat uçotu aparılmasına əsaslanan sənədləri dəstəkləməlidir.
Ehtiyatkarlıq prinsipi qeyri-müəyyənlik şəraitində hesablamalar üçün zəruri olan qərarların formalaşdırılması prosesində müəyyən dərəcədə diqqətli olmağı nəzərdə tutur ki, bu da aktivlərin və ya gəlirlərin həddindən artıq istifadəsinin və ya öhdəliklər və xərclərin bilərəkdən şişirdilməsinin qarşısını almağa imkan yaradır. Bu prinsipin gözlənilməsi, gizli rezervlərin və həddən artıq ehtiyatların yaranmasının qarşısını alır. Bilərəkdən aktivlər və gəlirlərin, ya da bilərəkdən öhdəliklər və xərclərin şişirdilməsinin qarşısını alır.
Hesablama prinsipi – bütün əməliyyatlar ödəniş zamanı deyil, onların yaranma ardıcıllığı ilə, əməliyyatın başa çatdığı ərəfədə qeydə alınır. Bu prinsipi şərti olaraq belə bölmək olar:
- gəlirin (mənfəətin) qeydə alınma prinsipi – gəlir onunla bağlı ödəniş edildiyi vaxtda deyil, əldə olunduğu zaman qeydə alınır;
- uyğunluq prinsipi – hesabat dövrünün gəlirləri xərclər ilə əlaqələndirilməlidir, hansı ki, onların sayəsində bu gəlirlər alınmışdır.
Dövrilik prinsipi – mühasibat balansı və hesabatı bu mərhələr üzrə müntəzəm olaraq tərtib olunmalıdır: il, yarımillik, rüb, ay. Bu prinsip hesabat məlumatlarının müqayisə olunmasını təmin edir. Ьüəyyən bir müddətdən sonra maliyyə nəticələrini hesablamağa imkan verir.
Məxfilik prinsipi – Daxili uçot məlumatlarının məzmunu – təşkilatın kommersiya sirridir. Onun açıqlanması və təşkilatın maraqlarına zərər vurulumasına görə qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət öhdəliyi var.
Pul vəsaitlərinin ölçülməsi prinsipi iqtisadi fəaliyyət göstəricilərinin kəmiyyət pul ölçüsünün vahidi kimi ölkənin valyutası çıxış edir.
TELEGRAM KANALIMIZA ÜZV OLUN
Keçidə daxil olaraq XƏBƏRLƏRƏ ABUNƏ OLUN.
