Qeyri-maddi aktivlərin xaric olmasının (silinməsinin) uçotu

posted in: Xəbər | 0
birbank biznes

Qeyri-maddi aktivin aşağıdakı hallarda tanınması dayandırılır:

(a) aktivin silinməsi (satışı) nəticəsində və ya

(b) aktivin istifadəsindən və ya onun silinməsindən (satışından) gələcəkdə iqtisadi səmərənin əldə ediləcəyi ehtimal olunmadığı halda.

Qeyri-maddi aktivin tanınmasının dayandırılması nəticəsində mənfəət və ya zərər həmin aktivin silinməsindən (satılmasından) yaranan xalis daxilolmalarla aktivin balans dəyəri arasındakı fərq kimi muəyyən edilir. Qeyri-maddi aktivin tanınmasının dayandırılmasından yaranan mənfəət və ya zərər (“İcarə uzrə” 14 №-li Milli Muhasibat Ucotu Standartına əsasən satış və ya geriya icarə ilə bağlı başqa tələbin movcud olması halı istisna olmaqla) mənfəət və ya zərər haqqında hesabatda tanınmalıdır. Qeyri-maddi aktivin tanınmasının dayandırılmasından yaranan mənfəət sair əməliyyat gəliri kimi təsnifləşdirilməlidir.Əgər bu Standartın 20-ci maddəsində oz əksini tapmış tanınma prinsipinə əsasən, muəssisə qeyri-maddi aktivin bir hissəsinin yeni hissə ilə əvəz edilməsinə cəkilən məsrəfi aktivin balans dəyərində tanıyarsa, bu zaman muəssisə həmin aktivin əvəz edilmiş kohnə hissəsinin balans dəyərinin tanınmasını dayandırmalıdır.

Əgər muəssisə aktivin əvəz edilmiş kohnə hissəsinin balans dəyərini muəyyən edə bilmirsə, bu zaman muəssisə əvəz edilmiş kohnə hissənin alış tarixinə olan və ya onun daxili imkanlar hesabına yaradılması tarixinə olan ilkin dəyərinin əvəzinə yeni hissəyə cəkilən məsrəfin dəyərini tətbiq edə bilər. Qeyri-maddi aktivlərin silinməsindən (satışından) əldə edilən məbləğ ilkin olaraq ədalətli dəyərlə tanınır. Əgər qeyri-maddi aktivlə bağlı odəniş təxirə salınarsa, satışdan əldə edilən məbləğ ilkin olaraq pul vəsaitlərinin ekvivalentilə ifadə olunan alış qiymətilə tanınmalıdır.

Satışdan əldə edilən məbləğin nominal dəyəri ilə pul vəsaitlərinin ekvivalentilə ifadə olunan alış qiyməti arasındakı olan fərq “Gəlirlər uzrə” 6 №-li Milli Muhasibat Ucotu Standartına əsasən effektiv faiz gəliri kimi tanınır. Məhdud istifadə muddətli qeyri-maddi aktivdən istifadə edilmədikdə, onun amortizasiyası, həmin aktiv tam kohnəlməyənədək və ya satış ucun saxlanılan aktiv kimi təsnifləşdirilməyənədək dayandırılmır. Hesabatları Standartına əsasən, muəssisə satış ucun saxlanılan aktivlər kimi təsnif edilən uzunmuddətli aktivləri onların balans dəyəri və onların ədalətli dəyərindən satış xərclərini cıxdıqdan sonra qalan dəyərin arasında ən az dəyəri secməklə qiymətləndirməlidir. Bu fərq belə aktivlərin ucotunu sadələşdirir.

*38 №-li Muhasibat Ucotunun Beynəlxalq Standartı aşağıdakı informasiyanın açıqlamasını alqışlayır, lakin tələb etmir:

(a) hər hansı tam amortizasiya olunmuş, lakin hələ də istifadədə olan qeyrimaddi aktivin təsviri; və

(b) muəssisə tərəfindən nəzarət olunan, lakin bu standartın tanınma kriteriyalarına uyğun gəlmədiyinə gorə və ya “Qeyri-maddi aktivlər” haqqında 38 №-li Muhasibat Ucotunun Beynəlxalq Standartı 1998-ci ildə quvvəyə minməmişdən oncə yaradıldığına gorə aktiv kimi tanınmayan əhəmiyyətli qeyri-maddi aktivlərin qısa təsviri.

12 №-li Milli Muhasibat Ucotu Standartı ozundə belə bir muddəanı əks etdirmir. Butun Milli Muhasibat Ucotu Standartlarını muşayiət edən Şərhlər və tövsiyələr sənədi butun lazımi izahatları ozundə əks etdirir.


Print Friendly, PDF & Email