Yol vergisinin vergitutma obyekti
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin 211 maddəsini müddəalarına görə:
- xarici dövlətlərin avtonəqliyyatı respublika ərazisinə daxil olarkən (tərk edərkən), bu avtonəqliyyat vasitələri;
- respublikamızda istehsal edilən və daxili istehlak üçün topdan satılan, habelə idxal olunan avtomobil benzini, maye qaz və dizel yanacağı yol vergisinin vergitutma obyekt sayılır.
Bəs yol vergisi bəyannaməsi hansı halda təqdim edir? Birinci halda vergi gömrük orqanları tərəfindən sərhəddə tutulur və bir bank günü ərzində dövlət büdcəsinə ödənir.
İkinci halda sadalanan yanacaq istehsalçıları yol vergisini aylıq hesablayır, yol vergisi bəyannaməsini hesabat ayından sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq təqdim edir, vergi məbləğini həmin müddət ərzində dövlət büdcəlinə köçürür.
Yol vergisi bəyannaməsi
Vergi Məcəlləsinin 72-ci maddəsinə görə vergi bəyannaməsi Məcəllənin məqsədləri üçün vergi hesabatı sayılır. Vergi ödəyicisi qanunvericiliklə müəyyən edilmiş formada hesabatı hazırlayır və müvafiq qaydada, aşağıdakı üsulların birindən istifadə etməklə vergi orqanına təqdim edir:
- şəxsən vergi orqanının müvafiq qurumuna təqdim etməklə;
- rabitə təşkilatına təhvil verilməklə;
- elektron sənəd formasında.
Yol vergisi bəyannaməsinin elektron daşıyıcıda təqdim etmək üçün:
- Bəyannamə Tərtibi Proqramından (BTP), yaxud;
- İnternet Vergi İdarəsinin (İVİ) avtomatik bəyannamə tərtibi bölməsindən istifadə etmək olar.
Yol vergisi bəyannaməsi və icbari tibbi sığorta
“İcbari tibbi sığorta haqqında” AR qanununa 1 yanvar 2021-ci il tarixindən qüvvəyə minmiş dəyişikliyə əsasən “Azərbaycan Respublikasının ərazisində istehsal edilərək daxili istehlaka yönəldilən (topdan satılan) və Azərbaycan Respublikasının ərazisinə idxal olunan avtomobil benzininin, dizel yanacağının və maye qazın hər litrinə görə – 0,02 manat” məbləğində icbari tibbi sığorta haqqı hesablanaraq ödənilir (maddə 15-10.1.6).
Yol vergisində olduğu kimi, vergi ödəyiciləri sığorta haqqını aylıq olaraq hesablayır, hesabat ayından sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq bəyannamə təqdim edir və hesablanan məbləği bu müddət ərzində icbari tibbi sığorta fonduna ödəməlidir.
Qeyd edilən dəyişiklikdən bu vergi hesabat “Yol vergisi və icbari tibbi sığorta haqları üzrə bəyannaməsi (hesabatı)” adlanır. BTP-də hər yol vergisi bəyannaməsi və icbari tibbi sığorta haqları üzrə bəyannamə bir yerdə hazırlanılır və müvafiq qaydada təqdim edilir.
Avtomatik bəyannamə tərtibi
Bu qaydada vergi hesabatının hazırlanması iki vergi növü üçün nəzərdə tutulub:
- torpaq vergisinin bəyənməsi;
- yol vergisinin bəyannaməsi
Hesabat İVİ-nin “Avtomatik bəyannamə tərtibi” bölməsində bəyannamənin əvvəlcədən avtomatik tərtib edilməsi üçün nəzərdə tutulub. cari vergi dövrü üçün hesabat hazırlamaq üçün sistem vergi ödəyicisinin əvvəlki vergi dövrü üzrə bəyannamə məlumatlarından istifadə edir. Əgər əvvəlki dövr üçün bəyannamə mövcud deyilsə, ekran bu haqda xəbərdarlıq edir (“Əvvəlki dövrün bəyannaməsi tapılmadı!”). Əks halda bəyannamə avtomatik tərtib edilir. Tərtib edilmiş bəyannaməni “Təsdiq” yaxud “Ləğv” etmək mümkündür. Zərurət olduqda BTP-də yol vergisi bəyannaməsi üzərində uyğun düzəlişlər etmək olar.
