İddialar üzrə hesbalaşmalar
Malsatanlarla, podratçılara, nəqliyyat müəssisələrinə və digər təşkilatlara təqdim edilmiş iddialar, eləcə də onlara təqdim edilmiş cərimələr, peniyalar, dəbbələmə pulları üzrə hesablaşmalar haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün hesablar planında 63 N-li “İddialar üzrə hesablaşmalar” hesabı nəzərdə tutulub. Mühasibat yazılışları zamanı müvafiq hesabın … Read More
Alıcı və sifarişçilərlə hesablaşmalar
Müəssisələrdə alıcılar və sifarişçilərlə hesablaşmalar haqqında məlumatların ümumiləşdirilməsi üçün 62 N-li “Alıcılar və sifarişçilərlə hesablaşmalar” hesabından istifadə edilir. Hesab üzrə aşağıdakı subhesablar açıla bilər: 62-1 “İnkasso qaydasında hesablaşmalar”; 62-2 “Planlı ödəmələr üzrə hesablaşmalar”; 62-3 “Alınmış veksellər” və sair. 62-1 “İnkasso … Read More
Verilmiş avanslar üzrə hesablaşmalar
Tədarük olunacaq sərvətlər, yerinə yetiriləcək işlər və xidmətlərə görə verilən avansların, həmçinin qismən hazır olduqca qəbul edilən məhsulların, iş və xidmətlərin ödənilməsi üzrə hesablaşmaların uçotu üçün hesablar planında 61 N-li “Verilmiş avanslar üzrə hesablaşmalar” hesabı nəzərdə tutulub. Avans ödənilmiş hər … Read More
Malsatan və podratçılarla hesablaşmalar
Bu, uçotda ən çox istifadə olunan hesablaşmalardan olmaqla malsatan və podratçılarla olan bütün növ hesablaşmaları özündə əks etdirir. Əsasən bunlara aşağıdakılar daxildir: – alınmış mal-material qiymətlilərinə, yerinə yetirilmiş işlərə və istehlak tələbatı üçün qəbul edilən elektrik enerjisi, su, kommunal və … Read More
Xidmətedici istehsalat və təsərrüfatlar hesabı
29 «Xidmətedici istehsalat və təsərrüfatlar» hesabı müəssisənin xidmətedici istehsalat və təsərrüfatlarının məhsul buraxılışı, yerinə yetirilən iş və göstərilən xidmətlərlə əlaqədar xərcləri haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Xidmətedici istehsalat və təsərrüfat dedikdə müəssisənin məhsul istehsalı ilə bağlı olmayan, lakin onun … Read More
İstehsalda zay
Zay məhsulların bərpa olunması və onlara sərf olunan məsrəflərlə əlaqədar itkilər 28 «İstehsalatda zay» aktiv hesabında əks olunur. Həmin hesabın debetində aşkar edilmiş daxili və xarici zay üzrə (düzəldilməsi mümkün olmayan, yəni tam zay məhsulun dəyəri və s.) məsrəflər cəmlənir. … Read More
Ümumtəsərrüfat xərcləri hesabı
26 «Ümumtəsərrüfat xərcləri» hesabı istehsal əməliyyatları ilə bilavasitə əlaqədar olmayan xərclər haqqında informasiya formalaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Həmin hesabda da qalıq olmur. Ay ərzində hesabın debetində toplanmış xərcdə qəbul edilmiş üsullarla bölüşdürülərək istehsal edilən ayrı-ayrı məhsulların (iş və xidmətlərin) maya … Read More
Ümumistehsalat xərcləri hesabı
25 «Ümumistehsalat xərcləri» hesabı müəssisənin əsas və köməkçi istehsalatlarına xidmət üzrə xərclər haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. 25 «Ümumistehsalat xərcləri» hesabında əsasən maşın və avadanlıqların saxlanması və istismarı xərcləri, istehsal təyinatlı əsas vəsaitlərin təmiri xərcləri və amortizasiyası, istehsal binalarının … Read More
Köməkçi istehsalın uçotu
23 «Köməkçi istehsalatlar» hesabı öz təyinatına görə 20 «Əsas istehsalat» hesabına oxşardır. Həmin hesab müəssisənin əsas istehsalı yaxud əsas fəaliyyəti üçün köməkçi olan istehsalatlara məsrəflər haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün nəzrdə tutulmuşdur. Bu hesab əsasən elektrik enerjisi, buxar, qaz, nəqliyyat xidməti, … Read More
Əsas istehsalın uçotu
20 «Əsas istehsalat» hesabının debetində bilavasitə məhsul buraxılışı, yerinə yetirilən iş və göstərilən xidmətlərlə əlaqədar birbaşa (müstəqim) məsrəflər, köməkçi istehsalatların xərcləri, istehsala xidmət və onun idarə edilməsi ilə əlaqədar (qeyri-müstəqim) xərclər və istehsal zayından əmələ gələn itkilər əks etdirilir. Köməkçi … Read More
Malsatanlarla (podratçılarla) hesablaşmaların uçotu
Malsatanlar dedikdə müqavilə (sifariş) üzrə material sərvətləri göndərən, müxtəlif növ işləri yerinə yetirən və xidmətlər göstərən müəssisələr başa düşülür. İnşaat üzrə podratçılar da belə təşkilatlardandır. Malalan təşkilatlardan xammal, material, mallar, yanacaq, inşaat materialları, ehtiyat hissələri, az qiymətli və tez köhnələn … Read More
Məsrəflərin normativ uçotu sistemi
Ölkəmizdə istehsal məsrəflərinin normativ uçotu sistemi planlı iqtisadiyyat şəraitinə uyğun olaraq 30-40-cı illərdə yaranmışdır. Onun işlənib hazırlanması zamanı «Standart – kost» sisteminin bir sıra ümumi metodoloci anlarının özündə əks etdirən çoxlu prinsipial qaydalardan istifadə edilmişdir. İstehsal məsrəflərinin uçotunun normativ metoduna … Read More
İstehsal məsrəflərinin uçotu və məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasının metodları
Müəssisələr məsrəflərinin uçotu və məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasının normativ, sifariş, mərhələ və sadə metodlarından istifadə edirlər. Uçotun normativ metodu bir qayda olaraq kütləvi və seriyalı məhsullar istehsal edən müxtəlif xarakterli mürəkkəb istehsal strukturuna aid olan istehsal sahələrində istifadə olunur. Bu metod üzrə müəssisənin … Read More
Bitməmiş istehsalın qiymətləndirilməsi və uçotu
İstehsal prosesində müəyyən olunmuş bütün mərhələlərdən keçməyib, hazır məhsul kimi istehsalı başa çatmayıb, müəssisənin texniki nəzarət şöbəsi tərəfindən qəbul olunmayıb və sifarişçiyə göndərilməmiş yaxud təhvil verilməyən məhsullara sərf olunan məsrəflər bitməmiş istehsal məsrəfləri adlanır. Hesabat dövründə hazır məhsulların istehsalına sərf … Read More
İstehsal məsrəflərinin uçotu sistemi
Mühasibat uçotunun Hesablar Planı və onun tətbiqinə dair Təlimata uyğun olaraq mühasibat uçotunda istehsal məsrəflərinin uçotunun aparılması üçün bir sıra hesablardan istifadə olunur. Bu bilavasitə itstehsal əməliyyatlarının mürəkkəbliyi və istehsal məsrəflərinin müxtəlifliyi ilə əlaqədardır. İstehsala məsrəflərin uçotu 20 «Əsas istehsalat», … Read More
Məsrəflərin uçotunun qarşısında duran vəzifələr
Maya dəyərinin kalkulyasiya edilməsinin və məsrəflərin uçotunun qarşısında aşağıdakı vəzifələr durur: – istehsal məsrəflərinin müvafiq qaydada təsdiq olunmuş ilkin sənəd formaları ilə vaxtlı-vaxtında və düzgün rəsmiləşdirilməsini, onların tam əhatə edilməsini, baş verdikləri sahələr və təyinatları üzrə dəqiq uçota alınmasının təmin … Read More