Hansı biznes sıradan çıxacaq? (6-cı hissə)

Oxunma sayı: 129

Hansı biznes sıradan çıxacaq? (6-cı hissə)

5-ci hissəni oxumaq üçün keçidə daxil olun

Unikal böhran iqtisadiyyatın strukturunu yenidən quracaq: bir seqmenti öldürəcək, digərini isə yaradacaq. Yeni dünyada hansı biznes və peşələrə tələbat olacaq və hansı biznes tükənmək təhlükəsi altında qalacaq?

Telekommunikasiya

Ekspertlər yüksəliş gözlənilən sahələr sırasına telkommunikasiya sferasını da əlavə edirlər. Lazımi məhsulların istehsalı və mənzil-kommunal xidmətlər ilə yanaşı, bu sahə də mövcud böhranda qoruyucu kimi çıxış edir, Mixail Zeltser belə güman edir. “Kontenti genişləndirməklə telekommunikasiya şirkətləri əyləncə sektorunun alış tələbinin bir hissəsini – onlayn kinoteatrlar, musiqi, kitab mağazalarını ələ keçirməyə çalışacaqlar, – o, izah edir. – İnsanlar telefonlarından istifadəni dayandırmayacaqlar və əlaqəli operator xidmətlərinə xərcləri artıracaqlar”.

Səhiyyə

“Koronavirusun nümunəsində dünya təhlükə ilə üzləşdi və məlum olduğu kimi, buna hazır deyildi, – Aleksandr Baranov deyir. – Təsadüfi deyil ki, ən yaxşı səhiyyə xidmətlərinin ilk siyahısında olan bir çox ölkələr həm milyon nəfərə düşən koronavirus hallarının sayına, həm də ölüm sayına görə lider mövqedədir”.

Bir çox ölkələrdə səhiyyə sistemini zədələyən pandemiya təcrübəsinin tibbə yanaşmanı dəyişdirəcəyi və orijinal funksiyalarını bərpa edəcəyi gözlənilir. “Müasir bazar iqtisadiyyatında tibb birbaşa və ya dolayısı ilə özünü doğrultmalı və hətta gəlir gətirməli olan bir sahədir, – Mixail Xanov belə deyir. – Belə kommersiyalaşdırılmış təbabətdə az və ya çox az ödənişli seqmentlər var. Koronavirusa qarşı mübarizə prosesində çox güman ki, təbabət özünün ilkin funksiyasına – həyat qurtarmasına, xəstəliklərin profilaktikasına və sağlamlığın qorunmasına qayıtmağa başlayacaq. Müvafiq ixtisaslaşmalarda əmək haqqının müəyyən qədər artacağını gözləmək olar”.

Dövlət bununla əlaqəli nə edə bilər? “Acı təcrübəni öyrənmiş bəzi inkişaf etmiş ölkələr vətəndaşların sosial sığorta sahəsində siyasətinə yenidən baxmağa çalışacaqlar, – Mixail Zeltser söyləyir. Yəqin ki, pulsuz səhiyyənin perimetri genişlənəcəkdir. Ola bilsin ki, müxtəlif sosial qrupların nümayəndələrinə keyfiyyətli preparatlar təqdim edəcək dərman sığortası yaranacaq”, – “Etnamed” tibb şirkətinin həmsahibi Andrey Barsukov, buna ümid edir.

Lakin əsas artım digər istiqamətdə – tibbi təhlükəsizlik sahəsində gözlənir. “Pandemiya əvvəllər belə geniş miqyasda düşünülməmiş dərman və tibbi məhsullarla təminatında problemləri göstərdi, – Timur Ksyonz belə söyləyir. Maskalar, təmizləyici maddələr və digər zəruri tibbi məhsullar istehsalı çox lokallaşdırılmışdır: əksəriyyəti virusdan ilk təsirlənən Çində istehsal edilir. Sərhədlərin bağlanması və tədarükün pozulması fəlakətli nəticələrə gətirib çıxardı ki, bu da qlobal mübadilə sisteminin uğursuzluğunu və çatışmazlığını göstərdi”.

“Aydındır ki, tibbi və sanitariya təhlükəsizliyi ilə əlaqəli bütün sahələr inkişaf edəcək: fərdi mühafizə vasitələri, sanitariya, birdəfəlik əşyalar və s., – Anton Tabax belə güman edir. – Koronavirus – bu yeni Bin Ladendir. İnsanlar qorxu içindədirlər və qorxu ilə necə pul qazanacağını düşünən hər kəs, terrorçulardan müdafiənin pul qazanmasında olduğu kimi milyardlarla gəlir əldə edəcəkdir. Baxın, eyni miqyasda olan terrorçuların təhlükəsi çoxdan aradan qalxıb. Hansı səbəbdən olduğunu bilmirik: ola bilsin ki, onların maliyyələşməsini dayandırıblar. Bəlkə də onların məskənlərini yerlə-yeksan ediblər. Lakin təxminən 20 il əvvəl yaradılmış təhlükəsizlik normaları, məsələn, hava limanında çoxsaylı yoxlamaların hamısı bu gün də mövcuddur. Oxşar vəziyyət koronavirusla bağlı da yarana bilər”.

Tibbi təhlükəsizliyin məhz, hansı forma alacağını söyləmək çətindir. O, müxtəlif sahələrə toxuna bilər. Məsələn, sərnişin aviadaşımaları. “Bəlkə də insanlar bu gün itlərin uçduğu eyni qaydalar üzrə uçacaqlar, – Anton Tabax belə deyir. – Axı, heyvanların aparılmasından ötrü bilet almaq kifayət etmir, onların sağlamlığını təsdiq edən çoxsaylı digər arayışları da toplamaq lazım gəlir”.