Bu gün bir çox sahibkar eyni sualı verir: “Mühasibat auditi xidməti axtarıram, amma bilmirəm, haradan başlamaq və kiminə etibar etmək lazımdır?”
Əgər siz də bu mərhələdəsinizsə, deməli, artıq biznesinizdə şəffaflıq, etibar və məsuliyyət mədəniyyətinə doğru addım atmısınız.
Düzgün auditor seçimi yalnız qanuni öhdəlik deyil – şirkətinizin gələcəyinə verilən strateji qərardır.
Addım 1. Audit xidmətlərinin nə olduğunu və niyə lazım olduğunu anlayın
Auditin məqsədi sadəcə “hesabatı yoxlamaq” deyil. Peşəkar mühasibat auditi xidməti müəssisənin maliyyə sistemini, uçot sənədlərini və hesabatların düzgünlüyünü obyektiv şəkildə qiymətləndirir.
Auditor yalnız səhv axtarmır — riskləri azaldır, idarəetməni gücləndirir, qərarvermə prosesini asanlaşdırır.
Əgər siz bu mərhələyə çatmısınızsa, deməli, artıq biznesinizdə hesabatlılıq mədəniyyəti formalaşır. Bu, istənilən sahibkar üçün uğurun başlanğıcıdır.
Auditin əsas məqsədləri:
- maliyyə hesabatlarında etibarlılığı təmin etmək;
- şirkətin daxili nəzarət sistemini qiymətləndirmək;
- vergi və hüquqi riskləri minimuma endirmək;
- tərəfdaş və investor qarşısında şəffaflıq yaratmaq.
Addım 2. Hansı növ audit sizə uyğundur – məcburi, yoxsa könüllü?
Bunu bilmədən auditor seçmək çətindir. Audit iki əsas formada həyata keçirilir: məcburi (obligatory) və könüllü (voluntary).
Məcburi audit
Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, müəyyən şirkətlər hər il mühasibat auditindən keçmək məcburiyyətindədir.
Buraya daxildir:
- açıq səhmdar cəmiyyətləri (asc-lər);
- banklar, sığorta və lizinq təşkilatları;
- xarici investisiyalı və dövlət payı olan mmc-lər;
- illik gəliri müəyyən həddi aşan müəssisələr.
Əgər bu kateqoriyaya daxilsinizsə, audit hesabatının olmaması hüquqi məsuliyyət doğura bilər.
Könüllü audit
Əgər qanun sizi məcbur etmir, bu o demək deyil ki, auditə ehtiyac yoxdur.
Könüllü audit – şirkətin öz təşəbbüsü ilə, şəffaflıq və idarəetməni təkmilləşdirmək məqsədilə həyata keçirilən yoxlamadır.
Adətən bu hallarda tətbiq olunur:
- yeni investor və ya tərəfdaşla müqavilə bağlanarkən;
- kredit, qrant və ya beynəlxalq layihələrdə iştirak zamanı;
- şirkətin daxili uçot sisteminin optimallaşdırılması üçün.
Sadə dillə desək – ağıllı rəhbər audit xidmətlərinə məcburiyyətdən müraciət etmir, o başa düşür ki, şəffaflıq qorumaqdan daha ucuz başa gəlir, bərpa etməkdən isə min dəfə asandır.
Addım 3. Peşəkar auditor və ya audit şirkəti seçin
Auditi kiməsə etibar etmək asan məsələ deyil. Bir səhv rəy və ya səthi analiz sizi vergi riski, etibar itkisi və maliyyə itkiləri ilə üz-üzə qoya bilər. Ona görə də seçdiyiniz şirkət müəyyən meyarlara cavab verməlidir:
- Lisenziya və təcrübə – auditor və ya audit şirkəti qanunvericiliyə uyğun fəaliyyət göstərməlidir.
- Sertifikatlı mütəxəssislər – beynəlxalq audit standartlarını (ISA) tətbiq edən komandaya üstünlük verin.
- Məxfilik və etika – audit məlumatları yalnız sizin icazənizlə paylaşılmalıdır.
- Real nəticə yönümlü yanaşma – sadəcə hesabat yox, təkmilləşmə planı təqdim edən şirkəti seçin.
Bu meyarlara Audit.Az MMC tam cavab verir. Şirkət mühasibat auditi xidmətini həm məcburi, həm də könüllü əsasda təqdim edir və beynəlxalq metodologiyaya əsaslanan real nəticələrə yönəlir.
Audit.Az MMC-nin audit xidmətləri ilə tanış olun
Addım 4. Audit prosesinə hazırlaşın
Bir çox sahibkar düşünür ki, auditor gəlir, sənədlərə baxır və gedir. Əslində audit prosesinin hazırlıq mərhələsi ən vacib hissədir. Əgər bu mərhələdə düzgün yanaşma olmasa, auditorun işi uzanacaq və nəticələr gecikəcək.
Hazırlıq üçün tövsiyələr:
- mühasibat sənədləriniz tam və ardıcıl olsun;
- vergi, əmək haqqı və inventar uçotları dəqiq tərtib edilsin;
- elektron və kağız sənədlər arasında uyğunsuzluq olmasın;
- auditorla açıq kommunikasiya qurun, suallardan çəkinməyin.
Yadda saxlayın: audit yoxlama deyil, əməkdaşlıqdır.
Auditorun məqsədi sizi cərimələtmək deyil, sistemi daha etibarlı etməkdir.
Addım 5. Audit nəticələrindən faydalanın
Ən dəyərli məqam məhz budur. Peşəkar mühasibat auditi xidməti almaqla siz maliyyə risklərinizi, daxili nəzarət boşluqlarını və inkişaf potensialınızı aydın şəkildə görürsünüz.
Yekun rəy təkcə hesabat deyil — biznesin gələcəyi üçün yol xəritəsidir.
Məsələn, audit nəticəsində şirkətinizdə:
- uçot prosedurlarının sadələşdirilməsi;
- vergi risklərinin azaldılması;
- büdcə planlaşdırmasının təkmilləşdirilməsi;
- məsuliyyət bölgüsünün optimallaşdırılması kimi təkliflər verilə bilər.
Bu nəticələr uzunmüddətli qənaət və səmərəlilik yaradır.
Addım 6. Audit qiymətləri barədə nə bilməliyəm?
Azərbaycanda audit xidmətlərinin qiymətləri üçün minimum hədlər müəyyən edilib. Məsələn:
- banklar üçün illik audit xərci şirkətin illik gəlirinin 0,6 %-i səviyyəsindədir və minimum 30 000 manat təşkil edə bilər;
- sığorta şirkətləri üçün bu hədd daxil olan sığorta və təkrar sığorta haqlarının 0,04%-i həddidədir və minimum 12 000 manat ola bilər;
- digər müəssisələr üçün də Azərbaycan Respublikasının Auditorlar Palatası Şurası tərəfindən gəlir və ya xərclərin məbləğindən asılı olaraq faiz və sabit manat məbləğləri müəyyənləşdirilmişdir.
Eyni zamanda, tərəfdaşımız Accounting.Az MMC saytında audit xidmətlərinin dəyərinin hesablanması üçün onlayn kalkulyator mövcuddur.
Bu, sizə “necə qiymət gözləyim” sualına cavab verir və auditə hazırlaşmaq üçün faydalıdır.
Qeyd etmək vacibdir ki, göstərilmiş minimum hədlər yalnız başlanğıc çərçivəsidir. Müəssisənin risk səviyyəsi, əməliyyatlarının mürəkkəbliyi və auditor işinin həcmi kimi faktorlar qiyməti artıra bilər
Niyə məhz Audit.Az MMC?
Audit.Az MMC – Azərbaycanda audit xidmətləri sahəsində etibar qazanmış, beynəlxalq standartlara uyğun fəaliyyət göstərən peşəkar şirkətdir.
Şirkətin əsas üstünlükləri:
- peşəkar və sertifikatlı auditor heyəti;
- beynəlxalq audit standartlarına (isa) əsaslanan metodologiya;
- şəffaflıq, məxfilik və obyektivlik prinsipləri;
- daxili nəzarət və risk analizinə dərin yanaşma;
- fərdi xidmət paketi və nəticə yönümlü dəstək.
Audit.Az auditi sadəcə hesabat kimi deyil, maliyyə idarəetməsinin inkişaf vasitəsi kimi təqdim edir.
Bu, onu bazarda fərqləndirən əsas amildir.
Beləliklə…
Daha sadə şəkildə desək – audit xidmətlərinə müraciət etmək “vacib sənədi doldurmaq” deyil, biznesin şəffaflığını qorumaq və etibarı qazanmaq addımıdır.
Bir çox müəssisələr bu addımı gec atdığı üçün sonradan böyük problemlərlə üzləşir.
Əgər siz “mühasibat auditi xidməti axtarıram” deyirsinizsə, artıq doğru istiqamətdəsiniz.
İndi əsas məsələ düzgün tərəfdaş seçməkdir.
Audit.Az MMC – sadəcə auditor deyil, etibarlı maliyyə tərəfdaşınızdır.
Auditi vaxtında və peşəkarcasına aparın – çünki şəffaflıq gələcəyin ən güclü kapitalıdır.
Mühasibat auditi xidməti haqqında ətraflı oxuyun
