“Moody’s Investors Service” beynəlxalq reytinq agentliyi, COVİD-19 pandemiyasına görə milli iqtisadiyyatların itkilərinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı bir hesabat yayımlayıb. Orada analitiklər pandemiyanın dünyanın əksər ölkələrinə uzunmüddətli davam edəcək mənfi nəticələr verəcəyini proqnozlaşdırıblar. Lakin onların bəzilərinin böhrandan minimum zərərlə çıxa biləcəyini vurğulayıblar.
“Pandemiyadan sonra bərpa və çapıqların izinin itməsi” templəri milli iqtisadiyyatın strukturundan, əmtəə və əmək bazarlarının pandemik şok effektlərinə uyğunlaşma qabiliyyətindən, həmçinin ölkələrdə anti-kovid dövlət siyasətinin keyfiyyətindən və kütləvi peyvəndləmə sürətindən asılı olacaq – “Moody’s” qeyd edib.
Agentliyin analitikləri ölkələri “Moody’s”in 2020-2023-cü illərdə real ÜDM-nin səviyyəsinə və eyni il üçün ÜDM-nin cari proqnozuna görə pandemiyaya qədərki proqnozundan asılı olaraq üç qrupa bölüblər.
Ən az zərər çəkmiş iqtisadiyyatların, proqnozlaşdırılan ÜDM-nin böhrandan əvvəlki proqnozundan yalnız 2% (və ya daha az) aşağı olan ölkələr olacağı bildirilib.
Orta ziyanlı iqtisadiyyatlar – bunlar proqnozlaşdırılan ÜDM-nin böhran öncəsi səviyyənin 2-8%-ə çatmadığı ölkələr hesab olunur. Ən çox zərər çəkmiş iqtisadiyyatlar isə ÜDM-nin pandemiyaya qədərki trayektoriyasından 8 faizi ötüb keçən ölkələr olacağı bəyan edilib.
Ən ciddi itkiləri formalaşmaqda olan və “sərhəd” (frontier) iqtisadiyyatları olan ölkələr – xüsusilə gəlirləri turizm kimi ayrı-ayrı sektorlardan çox asılı olan ölkələr hiss edəcəklər. Risk zonasına pandemiya və bərpanı lazımi səviyyədə dəstəkləyə bilməyən zəif institutlar da nəzərə alınmadan yüksək borc yükü olan dövlətlər daxildir. “Moody’s” ən çox zərər çəkmiş ölkələr kateqoriyasına Şri-Lanka, Surinam, Laos, Hindistan, Tunis, Perunu aid edir.
“Moody’s”in sözlərinə görə, ölkələrin yalnız kiçik bir qrupu ciddi iqtisadi sarsıntılardan qaça bilər. 2023-cü il üçün onların real ÜDM-si pandemiyaya qədərki dövrdəki proqnozdan yalnız bir az aşağı və ya hətta bir qədər yuxarı ola bilər. Söhbət, əsasən, ABŞ, Qərbi Avropa ölkələrinin əksəriyyəti, həmçinin Çin də daxil olmaqla, inkişaf etmiş iqtisadiyyatlardan gedir.
ABŞ və avrozonada əhalinin peyvəndlənməsi yüksək mərhələdədir və böyük maliyyə stimulları iqtisadiyyatın daha sürətli bərpa olunmasına kömək edir. Çin, Cənubi Koreya və ya Sinqapur kimi ölkələrdə səhiyyə böhranına hakimiyyətin cavabı olduqca effektiv idi: orada, lap əvvəldən tibb müəssisələrinə xəstələnmə sayının artımının öhdəsindən gəlməsinə imkan verən ciddi karantin məhdudiyyətləri tətbiq edilmişdi.
