Staj hesablama

Biz mühasiblər hesablamalar zamanı daha çox sığorta stajı ilə rastlaşırırıq. Amma müəyyən hallarda stajın digər növləri də tələb oluna bilər. Staj müxtəlif ödənişlərin, sosial müavinətlər və təqaüdlərin hesablanması üçün vacib göstəricidir. Praktikada onun fərqli növləri istifadə olunur ki, bu da hesablama zamanı dolaşıqlıq yarada bilər.

Staj növləri

Stajın aşağıdakı beş növünü fərqləndirə  bilərik:

• sığorta stajı;
• əmək stajı;
• fasiləsiz staj;
• xüsusi əmək stajı;
• ixtisas üzrə stajı.

Pensiyaları, xəstəlik vərəqi üzrə ödənişlər, analıq məzuniyyətini və digər müavinətləri hesablamaq üçün bir qayda olaraq sığorta stajından istifadə edilir.

Ümumi iş stajından hesablamalarda az istifadə olunur, müəyyən işçilərə ödənişlərin, müavinətlərin təyin edilməsi və sosial müavinətlərin hesablanması üçün fasiləsiz, xüsusi və ixtisas üzrə iş stajı lazım gələ bilər.

İş stajı elektron informasiya sisteminin (“Əmək və məşğulluq“ altsistemi (ƏMAS)) məlumatları,  əmək kitabçası yaxud işəgötürənin sənədləri ilə təsdiqlənir.

Staj növləri necə tətbiq olunur?

Sığorta stajı

Sığorta stajı şəxsin rəsmi işlədiyi və onun üçün sığorta haqlarının ödənildiyi vaxtdır. Bəzən sığorta stajını əmək stajı adlandırırlar. Əmək və sığorta stajı üst-üstə düşməyə bilər. Belə ki, işəgötürən hansısa səbəbdən işçi üçün sığorta haqqını ödəməzsə bu stajlar fərqli olacaq. Sığorta stajı əksər hallarda pensiyaların, əmək qabiliyyətinin itirilməsi (xəstəlik vərəqinə əsasən), analıq məzuniyyəti və s. hallarda müavinətlərin hesablanması üçün istifadə olunur.

Əmək stajı

Əmək stajı işçinin əmək fəaliyyətinin ümumi müddətidir. Onun müəyyən edilməsi AR NK «Pensiya təyinatı üçün əmək stajının təsdiq edilməsi qaydası barədə əsasnamə”-yə uyğun iş, xidmət, təhsil və ya iş stajına sayılan digər fəaliyyət yeri, yaxud bu fəaliyyətin keçdiyi həmin sistem üzrə rəhbər təşkilatlar, idarələr (baş direktorlar), birliklər (konsernlər), sahibkarlar, eləcə də arxiv müəssisələri tərəfindən verilən sənədlərə əsasən aparılır.

Fasiləsiz iş stajı

Fasiləsiz iş stajı bir işəgötürən üçün fasiləsiz və ya müxtəlif işəgötürənlər üçün, əgər birindən digərinə keçərkən işçi “işsiz” günlər həddini keçməmişdirsə, iş müddətidir. Son vaxtlar yalnız xüsusi hallarda tətbiq edilir, belə ki, müavinətlərin təyin edilməsi zamanı artıq sığorta stajından istifadə edilir.

Xüsusi stajı

Xüsusi əmək stajı müəyyən vəzifələrdə, işlərdə, sənaye sahələrində toplanmış iş stajıdır, məsələn, daha tez pensiyaya çıxmaq imtiyazı verir.

İxtisas üzrə staj

İxtisas üzrə əmək stajı təhsil sənədində göstərilən ixtisas üzrə stajdır. O, konkret ixtisas üzrə əmək stajını təsdiq edir və müəyyən vəzifələrə müraciət etmək hüququ verir.

Stajın hesablanması cədvəli

Stajı hesablamaq üçün müxtəlif vasitələrdən, o cümlədən Excel elektron cədvəlindən istifadə etmək olar. Bildiyiniz kimi elektron cədvəllər təkrar olunan əməliyyatları avtomatlaşdırmağa imkan verir.  Bu məqsədlə ən çox tətbiq edilən vasitələrdən biri Excel-dir. Sizə təqdim edəcəyimiz elektron cədvəl Excel-də hazırlanıb. Əmək stajını hazırlamaq üçün cədvələ başlanğıc və son tarixləri (gün, ay, il) daxil etmək kifayətdir. Sığorta stajının yaxud fasiləsiz əmək stajının hesablanması üçün uğurla tətbiq edilə bilər.

Staj hesablanması cədvəli

Bir neçə iş yeri üçün stajın hesablanması cədvəli

Bəzən işçinin ümumi əmək stajını yaxud bir neçə iş yeri üzrə əmək stajını hesablamaq lazım gəlir. Bu zaman Excel-də hazırlanmış aşağıdakı elektron cədvəl uğurla tətbiq oluna bilər.

Bir neçə iş yeri üçün stajın hesablanması cədvəli