2026-cı ildə Nett-dən Gross-a əməkhaqqı hesablanması

Nett əməkhaqqı nədir?

İşçinin vergi və digər icbari tutulmalardan əvvəlki ümumi gəliri (gross) ilə faktiki  aldığı məbləği (net) dəqiq fərqləndirmək üçün gross-dan nett-ə və yaxud əksinə, nett-dən gross-a düsturlardan istifadə etməklə əməkhaqqının hesablanması aparılır.

Bu, həm işəgötürənə, həm də işçiyə faktiki maliyyə öhdəliklərini və gəlirlərini müəyyən etməyə imkan verir. İşəgötürən vergiləri və ödənişləri hesablamaq üçün ümumi məbləğdən (gross əməkhaqqı) istifadə edir, işçi isə şəxsi xərclərini planlaşdırmaq üçün onların hesabına yatırılan xalis məbləği (nett maaş) bilməlidir.

Ümumi və xalis əməkhaqqı barədə bizim “Gross və Nett əməkhaqqı nədir” məqaləmizdən geniş məlumat ala bilərsiz.

Xalis əməkhaqqının hesablanması 2026-cı ildə dəyişəcəkmi?

Bəli dəyişəcək, bu özəl müəssiələrdə çalışan müzdlu işçilərdən tutulmalara dəyişikliklər edilməsi barədə layihədə öz əksini tapıb. Dəyişikliklər  aşağıdakıları əhatə edir:

• 3 illik (2026-2028) mərhələli keçidi nəzərdə tutur;
• proqressiv vergi dərəcələri müəyyən edilir –3 (5;7)%, 10%,14%.

Dəyişikliklərə daha ətraflı tanış olmaq üçün “Əməkhaqqıdan tutulmaları 2026-cı ildə necə olacaq” adlı məqaləyə keçid edin.

Gözlənilən dəyişikliklər, təbii ki, işçinin xalis maaşına (NETT əməkhaqqı), ümumi (GROSS) əməkhaqqına, habelə onların hesablanması alqoritminə təsir edəcək.

Nett → Gross hesablanması hansı hallarda lazım olur?

• İşçi gəlirlərini hesablamaq istəyir: bütün çıxılmalardan sonra kartına faktiki nə qədər məbləğin köçürüləcəyini bilərək işçi şəxsi büdcəsini planlaşdıra bilər.
• Əmək müqaviləsində dəqiqləşdirmələr: işçi ilə Nett əməkhaqqı (xalis maaş) məbləği razılaşdırılıb, lakin əmək əmək müqaviləsində ümumi məbləği əks etdirmək lazımdır;
• İşçinin tam dəyərini bilmək istəyi: Nett-dən Gross-a əməkhaqqını bilməklə vergi və icbari tutulmaları nəzərə almaqla işəgötürənin işçiyə nə qədər xərc çəkdiyini müəyyən etmək olar.

Hesablamalar necə aparılır?

• Nett-dən Gross-a məbləği hesablamaq üçün NETT əməkhaqqına (xalis maaşa) əməkhaqqıdan tutulan bütün vergiləri və ödənişləri (məsələn, gəlir vergisi, sosial təminat ödənişləri və tibbi sığorta ödənişlərini) əlavə etməlisiniz.
• Gross-dan Nett-ə hesablamaq üçün bütün vergiləri və ödənişləri ümumi məbləğdən çıxmalısınız.

2026-cı ildə əməkhaqqı hesablanmasının əsasları

Yuxarıda qeyd etdiyimiz 2026-cı ildə əməkhaqqından tutulmalara tətbiq edilməsi gözlənilən dəyişikliklər neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olmayan və qeyri-dövlət sektoruna aid edilən vergi ödəyicilərində işləyən fiziki şəxslərə aiddir. Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olan və dövlət sektorunda çalışan işçilər üzrə əməkhaqqı hesablaması 2025-ci ildəki kimidir.

İlk öncə, NETT maaşın hansı komponentlərdən formalaşdığını anlayaq. Əsas düstur aşağıdakı kimidir:

Dəyişikliklərdən sonra özəl sektorda əməkhaqqından tutulmalar 2026-ci ildə aşağıdakı kimi olacaq:

• Gəlir vergisi (GV): 2500 manatadək (Gross– 200) × 3%, 2500 – 8000 manat arası 75+ (Gross-2500)* 10%, 8000 manatdan yuxarı olduqda 625 manat + (Grpss-8000)*14%;
• Məcburi Dövlət Sosial Sığortası (MDSS): 200 manatadək Gross*3%, 200-8000 manat aralığında (Gross-200)*10%+6, 8000 manatdan yuxarı olduqda (Gross-8000)*10%+786;

• İcbari Tibbi Sığorta (ITS): 2500 manatadək Gross × 2%, 2500 manatdan çox olduqda (Gross-2500)*0,5%+50;
• İşsizlikdən sığorta (İS) = Gross × 0.5%

2026-cı ildə Nett-dən Gross-a əməkhaqqı hesablanmasının əsasları

Əməkhaqqından tutulmalara 2026-cı ilin əvvəlindən tətbiq ediləcək tutulmalara diqqət etsək, onların müəyyən aralıqlarda fərqli olduğunu görə bilərik. Bu xalis maaşdan ünunu əməkhaqqının hesabanmasına da təsir edir. Hesablama zamanı ümumi əməkhaqqının yuxarıda qeyd edilən intervallardan hansına uyğun gəlməli olduğünü təxmin etmək lazımdır, əks halada hansı düsturun tətbiq ediləcyəini müəyyən etmək çətinləşir. Bu xüsusi ilə aralıqların sərhədlərində özünü daha çox biruza verir və hesablamalara təsir edir.

Nett – Gros əməkhaqqı hesablanmasının riyazi mahiyətini anlamaq üçün 0-2500 manat aralığını araşdırıq. Digər intervallar üçün hesablamaların ardıcıllığı mahiyyətcə eynidir.

Gross əmək 0 – 2500 manat aralığında olduqda hesablamalar  

Bu aralıqda olan əməkhaqqı üçün gəlir vergisi 3% təşkil edir, eyni zamanda Vergi Məcəlləsinin 102.1.6 -ci maddəsi nəzərə alınmaqla:

•  GV = (Gross – 200) × 0.03 = 0,03* Gross – 6

Bu dəyəri əsas düsturda yerinə qoyaq:

• NETT = Gross – (0,03* Gross – 6) + 0.125 * Gross – 14)
• NETT = Gross – (0.155 * Gross – 20)
• NETT =  0.845 * Gross + 20

GROSS = (NETT – 20) / 0.845

Nümunə:

Nett=2132,50  manat,  Gross=(2132,50-20)/0,845 = 2500 manat

Aralıqların sərhədlərinə uyğun ədədləri, habelə yuxarıdakı riyazi hesablamaların mahiyyətini bilməklə digər intervallar üçündə riyazi hesablamalar aparmaq olar.

Exceldə NETT → GROSS kalkulyatoru

Əlbəttə, riyazi hesablamalar aparmaq olar, amma bu vaxt aparır, diqqət tələb edir və cansıxıcıdır. Bunu nəzərə alaraq mütəxəsislərimiz sizin üçün Exceldə sadə kalkulyator hazırlayıb. Kalkulyator bütün kateqoriyalara aid olan işəgötürənlərdə çalışan işçilərin 2026-ildə  əməkhaqqından tutulmaları, habelə Nett →Gross yaxud əksinə hesablamalrı aparmağa imkan verir.

Əgər:

• GROSS əməkhaqqı aralığı məlum deyilsə, yaxud;
• hesablamalar aralıq sərhədlərinə yaxın maaşlar üçün aparılırsa;
• verilmiş NETT maaşa əsasən hansı düsturdan istifadə edəcəyinizi bilmirsinizsə;

rahatlıqla bu kalkulyatordan istifadə edə bilərsiniz.

Bundan başqa “Supergorss” Excel düsturu vasitəsi ilə işçinin işəgötürənə tam olaraq hansı məbləğə başa gəldiyini (işçinin tam dəyəri) hesablamaq olar.

Nett – Gros kalkulyatoru üçün keçid al