Pulların təbiəti (II hissə)

Oxunma sayı: 83

Digər ölkələr öz valyuta məzənnələrini dollara nisbətdə qeydə almalı, həmçinin ümumi paritetə münasibətdə tərəddüdlərin 1% intervallarında bu məzənnəni dəstəkləməlidirlər.

1975-ci ildə Yamayka şəhərində yeni valyuta sistemi qəbul edilmişdir ki, bu da öz xarakterinə görə Yamayka sistemi həm sabit, həm də üzən valyuta məzənnələrinin kombinasiyası ilə şüar sistemidir. Sistem həm ikitərəfli əsasda, həm ölkələr arasında razılaşma yolu ilə, həm də çoxtərəfli əsasda – Beynəlxalq Valyuta Fondunun mexanizmləri vasitəsilə tənzimlənirdi.

Beləliklə, pul nədir və pulun təbiəti necədir? Ən uğurlu təriflərdən biri Karl Marks tərəfindən verilmişdir: “Pul yalnız əmtəənin mahiyyətindən ayrılmış mübadilə dəyəridir. Pul mənşəyini yalnız müəyyən bir mübadilə dəyərinin özünü təmiz formada təsdiqləmə meylinə borcludur”. Pul əməliyyatlar aparmaq üçün istifadə olunan hər şeydir.

Pulun təbiəti onların funksiyalarını nəzərdən keçirməklə başa düşülə bilər:

Pullar dövriyyə vasitəsi kimi. Bunlar ya əhali onları mübadilə vasitəsi kimi qəbul etdiyi üçün, ya da dövlət onları məcburi bir ödəmə və ya satın alma vasitəsi olaraq puldan istifadə etməyə məcbur etdiyi üçün istifadə edilə bilər.
Pullar dəyər (qiymət) ölçüsü kimi. Beləliklə, pul dəyər ölçüsü, qiymətlər miqyası kimi istifadə olunur. Fərqli ölkələr dəyəri ölçmək üçün fərqli pul vahidlərindən istifadə edirlər (dollar, funt sterlinq, avro, yuan, peso və s.) Qiymətlərin hansı vahiddə qoyulması vacib deyil, yalnız pul sisteminin sabitliyi vacibdir.
Pul yığım vasitəsi kimi. Evlər, əşyalar, avtomobillər, qiymətli əşyalar və s. toplana bilər. Onlardan fərqli olaraq pul, pul ehtiyatları likvidlik ilə xarakterizə olunur, yəni, tez bir zamanda hər hansı bir məhsula çevrilmə qabiliyyəti. İnflyasiyanın yüksək templəri ilə pullar likvid vasitə olmaq qabiliyyətini itirir. Buna görə onlar yığım vasitəsi olmaq xüsusiyyətlərini itirirlər. Ən pis hallarda pullarda tez qurtulmaq məcburiyyəti yaranır. İnsanlar milli pul nişanlarını sabit pul sistemi olan digər ölkələrin pullarına və ya mallara dəyişməyə meyllidirlər. Bu, pulun daha da ucuzlaşmasına və nəticədə ölkənin pul sisteminin çökməsinə kömək edir.