Ümumistehsalat xərcləri hesabı
25 «Ümumistehsalat xərcləri» hesabı müəssisənin əsas və köməkçi istehsalatlarına xidmət üzrə xərclər haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. 25 «Ümumistehsalat xərcləri» hesabında əsasən maşın və avadanlıqların saxlanması və istismarı xərcləri, istehsal təyinatlı əsas vəsaitlərin təmiri xərcləri və amortizasiyası, istehsal binalarının … Read More
Köməkçi istehsalın uçotu
23 «Köməkçi istehsalatlar» hesabı öz təyinatına görə 20 «Əsas istehsalat» hesabına oxşardır. Həmin hesab müəssisənin əsas istehsalı yaxud əsas fəaliyyəti üçün köməkçi olan istehsalatlara məsrəflər haqqında məlumatları ümumiləşdirmək üçün nəzrdə tutulmuşdur. Bu hesab əsasən elektrik enerjisi, buxar, qaz, nəqliyyat xidməti, … Read More
Əsas istehsalın uçotu
20 «Əsas istehsalat» hesabının debetində bilavasitə məhsul buraxılışı, yerinə yetirilən iş və göstərilən xidmətlərlə əlaqədar birbaşa (müstəqim) məsrəflər, köməkçi istehsalatların xərcləri, istehsala xidmət və onun idarə edilməsi ilə əlaqədar (qeyri-müstəqim) xərclər və istehsal zayından əmələ gələn itkilər əks etdirilir. Köməkçi … Read More
Malsatanlarla (podratçılarla) hesablaşmaların uçotu
Malsatanlar dedikdə müqavilə (sifariş) üzrə material sərvətləri göndərən, müxtəlif növ işləri yerinə yetirən və xidmətlər göstərən müəssisələr başa düşülür. İnşaat üzrə podratçılar da belə təşkilatlardandır. Malalan təşkilatlardan xammal, material, mallar, yanacaq, inşaat materialları, ehtiyat hissələri, az qiymətli və tez köhnələn … Read More
Məsrəflərin normativ uçotu sistemi
Ölkəmizdə istehsal məsrəflərinin normativ uçotu sistemi planlı iqtisadiyyat şəraitinə uyğun olaraq 30-40-cı illərdə yaranmışdır. Onun işlənib hazırlanması zamanı «Standart – kost» sisteminin bir sıra ümumi metodoloci anlarının özündə əks etdirən çoxlu prinsipial qaydalardan istifadə edilmişdir. İstehsal məsrəflərinin uçotunun normativ metoduna … Read More
İstehsal məsrəflərinin uçotu və məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasının metodları
Müəssisələr məsrəflərinin uçotu və məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasının normativ, sifariş, mərhələ və sadə metodlarından istifadə edirlər. Uçotun normativ metodu bir qayda olaraq kütləvi və seriyalı məhsullar istehsal edən müxtəlif xarakterli mürəkkəb istehsal strukturuna aid olan istehsal sahələrində istifadə olunur. Bu metod üzrə müəssisənin … Read More
İstehsal itkilərinin uçotu
İstehsal əməliyyatından keçmiş, lakin öz keyfiyyətinə görə müəyyən olunmuş standartlara, texniki göstəricilər və ya sifarişçi ilə bağlanmış müqavilə şərtlərinə uyğun olmayan məhsul və yarımfabrikatlar zay məhsul hesab olunur. Zay məhsul istehsalı zamanı qeyri-məhsuldar xərclər artır və bunun nəticəsində keyfiyyətli məhsulların … Read More
Bitməmiş istehsalın qiymətləndirilməsi və uçotu
İstehsal prosesində müəyyən olunmuş bütün mərhələlərdən keçməyib, hazır məhsul kimi istehsalı başa çatmayıb, müəssisənin texniki nəzarət şöbəsi tərəfindən qəbul olunmayıb və sifarişçiyə göndərilməmiş yaxud təhvil verilməyən məhsullara sərf olunan məsrəflər bitməmiş istehsal məsrəfləri adlanır. Hesabat dövründə hazır məhsulların istehsalına sərf … Read More
İstehsal məsrəflərinin uçotu sistemi
Mühasibat uçotunun Hesablar Planı və onun tətbiqinə dair Təlimata uyğun olaraq mühasibat uçotunda istehsal məsrəflərinin uçotunun aparılması üçün bir sıra hesablardan istifadə olunur. Bu bilavasitə itstehsal əməliyyatlarının mürəkkəbliyi və istehsal məsrəflərinin müxtəlifliyi ilə əlaqədardır. İstehsala məsrəflərin uçotu 20 «Əsas istehsalat», … Read More
Məsrəflərin uçotunun qarşısında duran vəzifələr
Maya dəyərinin kalkulyasiya edilməsinin və məsrəflərin uçotunun qarşısında aşağıdakı vəzifələr durur: – istehsal məsrəflərinin müvafiq qaydada təsdiq olunmuş ilkin sənəd formaları ilə vaxtlı-vaxtında və düzgün rəsmiləşdirilməsini, onların tam əhatə edilməsini, baş verdikləri sahələr və təyinatları üzrə dəqiq uçota alınmasının təmin … Read More
İstehsal, xərclər, məsrəflər, maya dəyəri haqqında anlayış
Xərclər – məhsul, iş və xidmətlərin istehsalında istifadə olunan resurların alınması üçün çəkilən xərclərin pul formasında əks etdrilməsidir. Məsrəflər – resursların azalması (faktiki istifadəsi) və ya müəssisənin borc öhdəliklərinin artması. İstehsal prosesi müəssisələrin fəaliyyətinin başlıca istiqamətini təşkil edir. Bu prosesin həyata keçirilməsi … Read More
Qeyri-maddi aktivlərin daxil olmasının (yaranmasının) uçotu
Ayrıca əldə edilmiş qeyri-maddi aktivlər Əgər qeyri-maddi aktiv (məsələn, kompüter proqram təminatı) ayrı əldə edilirsə, qeyri-maddi aktivin maya dəyərini etibarlı şəkildə qiymətləndirmək mümkün Ayrı əldə edilmiş qeyri-maddi aktiv üçün gələcək iqtisadi səmərənin mümkünlüyü meyarı təmin olunmuş sayılır, belə ki, onun … Read More
Şadlıq evlərində, restoranlarda xidmətlərin göstərilməsinə görə qeydiyyatın aparılması QAYDALARI
Azərbaycan Respublikası vergilər nazirinin 07 avqust 2017-ci il tarixli 1717040101124300 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir. Şadlıq evlərində, restoranlarda və digər ictimai iaşə obyektlərində musiqi, əyləncə və digər oxşar fəaliyyət, habelə fərdi foto, audio-video xidmətlərinin göstərilməsinə görə qeydiyyatın aparılması … Read More
Qeyri-maddi aktivlərin hesabının müxabirləşməsi
102 №-li “Qeyri-maddi aktivlərin amortizasiyası (köhnəlməsi)” hesabı aşağıdakı hesablarla müxabirləşdirilir: Debet üzrə Kredit üzrə 611№- Sair əməliyyat gəlirləri 103№-Qeyri maddi aktivlərlə bağlı məsrəflərin kapitallaşdırılması 203 №-Tikinti müqavilələri üzrə bitməmiş tikinti işləri 202№- İstehsalat ehtiyatları 342№-Mühasibat uçotu siyasətində dəyişikliklər və əhəmiyyətli … Read More
Qeyri-maddi aktivlərin xaric olmasının (silinməsinin) uçotu
Qeyri-maddi aktivin aşağıdakı hallarda tanınması dayandırılır: (a) aktivin silinməsi (satışı) nəticəsində və ya (b) aktivin istifadəsindən və ya onun silinməsindən (satışından) gələcəkdə iqtisadi səmərənin əldə ediləcəyi ehtimal olunmadığı halda. Qeyri-maddi aktivin tanınmasının dayandırılması nəticəsində mənfəət və ya zərər həmin aktivin … Read More
Müəssisənin daxili imkanları hesabına yaradılmış qeyri-maddi aktivlər
Müəssisənin daxili imkanları hesabına yaradılmış qeyri-maddi aktivlərin tanınma meyarlarına uyğun gəlməsini qiymətləndirmək məqsədilə qeyri-maddi aktivlərin yaradılması aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir: (a) tədqiqat fazası; (b) təcrübə-konstruktor işləri fazası. “Tədqiqat” və “təcrübə-konstruktor işləri” anlayışlarının müəyyən edilməsinə baxmayaraq, “tədqiqat fazası” və “təcrübə-konstruktor işləri fazası” … Read More