Kassa hesabı üzrə əməliyyatlar
Mühasibat uçotu subyektlərində pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri üzrə uçot Hesablar Planının 22-ci maddəsinə uyğun açılan hesablar üzrə aparılır. 7 saylı MUBS-un tələblərinə uyğun tərtib olunan “Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat” (PVHHH) pul vəsaitlərində baş verən hərəkətlər, artma və azalmalar, onların səbəblərini aydınlaşdırmaq, lazımi informasiyanı istifadəçilərə çatdırmaq üçün istifadə olunur.
Müəssisələrdə, istər hüquqi şəxs olsun, istər sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərdə nağd əməliyyatların aparılması üçün kassa olur. Nağd pul ən likvid aktiv hesab olunur, vergi ödəyicisi olan fiziki, hüquqi şəxslər nəğd əməliyyatlarını həyata keçirilməsi üçün öz xəzinədarlığını yaradırlar. Kassadan müəssisəyə nağd daxilolmalar, malların (iş, xidmətlərin), işçilərin əməkhaqlarının, dividend ödənişlərinin, buna bənzər digər ödənişlər həyata keçirilir. “221 saylı “Kassa” hesabı üzrə uçot: daxilolmalar” adlı məqalədə mühasibat uçotu subyektlərində kassa əməliyyatları, xəzinəyə nəğd vəsaitlər üzrə daxilolmalar üzrə müxabirləşmələr uçotu barədə yazmışıq. Bu yazıda isə kassadan məxaric edilən nağd vəsaitlər üzrə mühasibat yazılışlarına nümunələr verilib.
Kassa hesabından məxariclərlə bağlı müxabirləşmə nümunələri
Nümunə 1: Kassa hesabından bank hesablaşma hesabına mədaxil edildikdə
“A” MMC bank hesablaşma hesabının möhkəmləndirilməsi məqsədilə kassa hesabından 55000 manatlıq vəsaiti müəssisənin bank hesabına köçürmüşdür.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | Kassadan bank hesablaşma hesabına pul mədaxil olunduqda | 223 – Bank hesablaşma hesabları | 221 – Kassa | 55000.00 |
Nümunə 2: Kreditor borcların kassadan nağd ödənişi
“A” MMC iyun ayında “B” MMC-dən 10500 manatlıq mal almışdır. Borcun 40%-i kassa hesabından ödənildi. Qalan hissəsi növbəti aylarda ödəniləcək.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | Malların alışı həyata keçirildikdə | 205 – Mallar | 531 – Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları | 10500.00 |
| 2 | ƏDV hesablandıqda | 241 – Əvəzləşdirilən ƏDV | 531 – Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları | 1890.00 |
| 3 | Borcun 40%-i ödənildildə | 531 – Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları | 221 – Kassa | 4200.00 |
| 4 | Satılmış malların əsas məbləği bank hesabına daxil olduqda | 531 – Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları | 226 – ƏDV-nin Depozit hesabı | 756.00 |
Nümunə 3: Avans ödənişlərin kassadan məxarici
“A” MMC istehsal prosesini fasiləsiz şəkildə davam etdirmək üçün pul vəsaitlərinin yetərsiz olduğu qənaətinə gəlmişdir. Məsələni həll etmək üçün daimi müştərisi olan “B” MMC-dən malları təqdim edənədək həmin malların ödənişinin bir qismini avans formasında almışdır. Avans məbləği 25000 manatdır. Avansı kassa hesabından ödəyən “B” MMC-nin uçotuna baxaq.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | Verilmiş avans məbləği bank hesablaşma hesabından xaric olduqda | 243 – Verilmiş qısamüddətli avanslar | 221 – Kassa | 25000.00 |
Nümunə 4: Təhtəlhesab şəxslərə xəzinə vasitəsi ilə nağd pul ödənişləri
“A” MMC öz işçisinə kommunal ödənişləri həyata keçirmək üçün kassa hesabından 500 manat məbləğində ödəniş etmişdir.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | Təhtəlhesab şəxsə ezamiyyə ödənişi edildikdə | 244 – Təhtəlhesab məbləğlər | 221 – Kassa | 500.00 |
Nümunə 5: Dividend ödənişlərin nəğd ödənişi üzrə müxabirləşmələr
“A” MMC-nin təsisçisi hesabat ilinin sonunda Dividend götürülməsi ilə bağlı qərar qəbul etmişdir. Qərara əsasən təsisçiyə kassa hesabından 15000 manat Dividend ödənilib.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | Dividend elan edildikdə | 341 – Hesabat dövründə xalis mənfəət (zərər) | 344 – Elan edilmiş dividendlər | 15000.00 |
| 2 | Elan edilmiş dividend üzrə təsisçilər qarşısında kreditor borcu yarandıqda | 344 – Elan edilmiş dividendlər | 534 – Dividendlərin ödənilməsi üzrə təsisçilərə kreditor borcları | 15000.00 |
| 3 | Dividend ödənildikdə | 534 – Dividendlərin ödənilməsi üzrə təsisçilərə kreditor borcları | 221 – Kassa | 15000.00 |
Nümunə 6: İcarə haqqı kassa vasitəsi ilə nağd ödənildikdə
“A” MMC malları saxlamaq məqsədilə fiziki şəxsdən anbar icarəyə götürmüşdür. Aylıq icarə haqqı 500 manat olaraq razılaşdırılmışdır. Ödəmə mənbəyində vergi çıxıldıqdan sonra yerdə qalan məbləğ kassa hesabından ödənilmişdir.
| Sıra №-si | Əməliyyatın adı | Debet | Kredit | Məbləğ (AZN) |
| 1 | İcarə məbləği hesablandıqda və xərcə aid edildikdə | 721 – İnzibati xərclər | 535 – İcarə üzrə qısamüddətli kreditor borcları | 500.00 |
| 2 | Ödəmə mənbəyində vergi hesablandıqda (14%) | 535 – İcarə üzrə qısamüddətli kreditor borcları | 521 – Vergi öhdəlikləri | 70.00 |
| 3 | İcarə məbləği ödənildikdə | 535 – İcarə üzrə qısamüddətli kreditor borcları | 221 – Kassa | 430.00 |
| 4 | Bankdan vergi öhdəliyi ödənildikdə | 521 – Vergi öhdəlikləri | 223 – Bank hesablaşma hesabları | 70.00 |
Kassa əməliyyatları ilə bağlı daha ətraflı məlumat almaq üçün buraya keçid ala bilərsiniz.
